Γυρίζοντας στην Αθήνα
Πρώτη προβολή: Σάββατο 9 Ιανουαρίου 2021, στις 21.00, στην ΕΡΤ2
Το κλεινόν μας άστυ λειτουργεί ως κινηματογραφικό πλατό για πάνω από έναν αιώνα με το «φυσικό» σκηνικό του να δίνει το «παρών» πολύ νωρίς στη μεγάλη οθόνη -ήδη από τις πρώτες ταινίες του βωβού ελληνικού κινηματογράφου.
Χαρακτηριστικές, απ’ την άποψη αυτή, οι «Περιπέτειες του Βιλλάρ», όπου μαζί με τον λαϊκό κωμικό Νικόλαο Σφακιανό/Σφακιανάκη «συμπρωταγωνιστούν» από τα νεοκλασικά της Πανεπιστημίου μέχρι την αγνώριστη λεωφόρο Συγγρού και τα παραθαλάσσια προάστια του Φαλήρου, σε μια ταινία που αποτελεί ανεκτίμητης αξίας πορτρέτο της ελληνικής πρωτεύουσας στη δεκαετία του 20’. Εξίσου σημαντικοί ως «μάρτυρες μιας εποχής» του αστικού τοπίου και της ζωής σ’ αυτό «Οι απάχηδες των Αθηνών»: άλλη μία προπολεμική ταινία, που κατέγραψε τοπόσημα της πόλης «συλλαμβάνοντας» την καθημερινότητα του 1930 στην Πλάκα, στου Ψυρρή, στην Αγορά, στο Θησείο, στο Γκάζι, στα Χαυτεία, στην Πλατεία Συντάγματος, στην Ομόνοια, στην οδό Σταδίου, στην Πανεπιστημίου…
Μεταπολεμικά, μπορεί ο Κακογιάννης στο «Κυριακάτικο Ξύπνημα» να ανέδειξε μια Αθήνα χαρούμενη, απλωμένη γύρω απ’ το Λυκαβηττό σε μικρά αστικά σπίτια, όπου ανθίζουν ο έρωτας και τα όνειρα, ωστόσο τη δεκαετία του ’50 στην κάμερα αποτυπώνεται με ένταση η ισοπεδωτική φτώχεια, με τους προσφυγικούς συνοικισμούς να αποτελούν συχνά το «ρεαλιστικό ντεκόρ» της. Ταινίες όπως η «Μαγική Πόλις» του Ν. Κούνδουρου και η «Συνοικία το Όνειρο» του Αλ. Αλεξανδράκη διέσωσαν άλλωστε την εικόνα της «παραγκούπολης» στο Δουργούτι και του οικισμού του Ασυρμάτου, στον Περιφερειακό του Φιλοπάππου, συνοικισμοί που σήμερα δεν υπάρχουν.
Απ’ το ’60 και μετά στη μεγάλη οθόνη αποτυπώνεται ευδιάκριτα η περίοδος της Αντιπαροχής και το αίτημα μετακόμισης από τις μονοκατοικίες στις πολυκατοικίες, ενώ στη δεκαετία του ’70 παλιός και νέος κινηματογράφος συμπορεύονται στρέφοντας το βλέμμα τους στους ανθρώπους με φόντο την πόλη.
Το ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ – Ιστορίες της Πόλης στο Επεισόδιο «Η Αθήνα κινηματογραφικό πλατό» επιφυλάσσει ένα συναρπαστικό ταξίδι στην πρωτεύουσα με τη ματιά του σκηνοθέτη. Και ταυτόχρονα αποκαλύπτει μικρά μυστικά για ταινίες που λατρέψαμε. Όπως ότι το κτίριο Γκίνη του Πολυτεχνείου ήταν η …εμποροπιστωτική τράπεζα που υποτίθεται ότι δούλευε ο Χορν στο «Μια ζωή την έχουμε». Ή ότι η περίφημη καγκελόπορτα στα γραφεία της Φίνος Φιλμ έχει μεταμορφωθεί κατά καιρούς από είσοδο Αστυνομικού Τμήματος και Νοσοκομείου μέχρι πύλη του Λιμεναρχείου Πειραιώς.
Απ’ την Αθήνα του Βέγγου στην Αθήνα του Παναγιωτόπουλου και απ’ την Αθήνα του Βούλγαρη στην Αθήνα του Περάκη και του Γκορίτσα, οι μετασχηματισμοί της πρωτεύουσας και των ανθρώπων της περνούν για δεκαετίες μέσα από τον φακό του σκηνοθέτη. Μέχρι σήμερα, όπως μαρτυρούν πλάνα των Αλεξίου, Θεοδωράκη, Παπαδημητρόπουλου, Σακαρίδη, Φραντζή, η μεγαλούπολη δε σταμάτησε ποτέ να εμπνέει διαφορετικά κινηματογραφικά είδη και οπτικές, μέσα από τα αμέτρητα πρόσωπά της, τα εκτυφλωτικά της φώτα και τη σκοτεινή πλευρά της.
Στο επεισόδιο «Γυρίζοντας στην Αθήνα – Η Αθήνα κινηματογραφικό πλατό» το ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ προσκαλεί τον τηλεθεατή σε 50 λεπτά κινηματογραφικής μαγείας με την Αθήνα μεγάλη πρωταγωνίστρια σε μια απίστευτη γκάμα ρόλων.